dynamicarchive.eu

Jan Joris Lamers (1942) is een Nederlandse acteur, toneelregisseur, scenograaf, graficus, docent. Geboren in Amsterdam en zoon van een Theatercriticus lag het voor de hand dat Jan Joris Lamers naar de toneelschool zou gaan. Op 17-jarige leeftijd werkte Lamers nog als matroos op een schip die naar uithoeken van de aarde voer. Meegenomen op de boot, las Lamers boeken als ‘De idioot’ (1869) van de Russische literatuur schrijver Dostojewski.

Toen Lamers na de middelbare school naar de Toneelschool, Amsterdam ging om acteur te worden (1960 – 1961) leek hij veel verzet te tonen tegenover de ‘middelbare-school- mentaliteit’. Moeite met in de klas zitten en een les krijgen van een docent. Op de toneelschool schreef hij samen met een klasgenoot in de schoolkrant over voorstellingen. Kritiek op het bestaande Nederlandse theater werd niet geoorloofd. Lamers is uiteindelijk van de toneelschool afgestuurd omdat hij naar eigen zeggen volgens de docenten ‘niet voldoende deed’. Na van school te zijn afgestudeerd ging Lamers regies doen op middelbare scholen, en bij het studententoneel (Staut en Astu). Een periode heeft Lamers op de Rijksacademie gezeten voor beeldende kunst (1962 – 1966). Hier vertrok Lamers toen hij van toneelschooldirecteur Jan Kassies werd uitgenodigd om rudimentaire lessen te volgen op de toneelschool waar hij eerder was weg gestuurd. Deze lessen zijn later uitgegroeid tot wat wij nu de regieopleiding noemen. Van 1966 tot 1969 volgde Lamers de lessen om uiteindelijk met een regiediploma weer de school te verlaten.

Toch zakte de onvrede over het bestaande Nederlandse Theater niet bij Lamers weg. In 1969 was Lamers een van de initiatiefnemers voor Het Werkteater dat groen licht had gekregen van de overheid. Zij mochten met subsidie van de overheid voorstellingen maken zonder daadwerkelijk de voorstellingen te laten zien voor publiek. Tot 1971 is Lamers lid geweest van de coöperatieve vereniging van Het Werkteater.

In 1972 richtte hij samen met 8 anderen (Gerrit Timmers, Mirjam Koen, Fred van der Hilst, Ditha van der Linden, Herman Naber, Truus te Selle, Marianne van der Velde en Edwin de Vries) het Onafhankelijk Toneel in Rotterdam op wat in 2014 onder de naam OT Rotterdam verder is gegaan. Voor deze groep regisseert hij het merendeel van de produkties, terwijl hij bovendien zorgt voor vertalingen en bewerkingen. Eén van zijn voorstellingen, de door het collectief geschreven Hard Hearted Hannah wordt in 1974 bekroond met de Albert van Dalsumprijs.

In 1983 keerde Lamers met theatermakers Titus Muizelaar en Matthias de Koning terug naar Amsterdam om hier Maatschappij Discordia op te richten. Net als de ook eerder genoemde theatergezelschappen ging de Maatschappij Discordia te werk als een collectief. Dat wil zeggen dat alle werkzaamheden, van administratie tot techniek en van dramaturgie tot toneelspelen, door de leden zelf worden gedaan. Jan Joris Lamers werkt nog steeds als vormgever, regisseur en acteur bij de Maatschappij Discordia.

In 2011 ontvangt Lamers De Prosceniumprijs. Deze prijs is bedoeld voor de persoon die een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het toneelklimaat. De jury vindt vooral het theater pedagogisch aspect van Lamers’ werk van onmetelijk belang voor de ontwikkeling van het Nederlandse toneel. De Prosceniumprijs is één van de VSCD-Prijzen.